BEGONIE

Begonie bulwiaste

Begoniowate to bardzo różnorodna rodzina roślin, która stała się stosunkowo popularna w uprawie domowej. Obecnie begonie kojarzą się większości osób z bujnie kwitnącymi, niezbyt dużymi roślinami, wyrastającymi z podziemnej bulwy. Stało się tak dlatego, że w jednej z niemieckich hodowli uzyskano pierwsze tego typu hybrydy, które od roku 1972 zaczęły być masowo rozpowszechniane. Trzeba jednak przypomnieć, że Begonia x tuberhybrida to nie jedyna forma begonii. Jest wiele innych, które na zachodzie Europy przeżywają ponowny okres świetności.

Aby dokładniej zapoznać się z tą rodziną należy, jak zwykle z resztą, zacząć od początku. A więc skąd pochodzą begonie?

Otóż, spotkać je można w zasadzie we wszystkich regionach strefy tropikalnej. Nie występują jedynie w Australii. Najliczniejszą liczbę gatunków begonii sklasyfikowano w Ameryce Południowej. Łącznie na całym świecie istnieje, wedle różnych klasyfikacji, około 1200-1500 gatunków. Najbardziej rzeczowym źródłem wiedzy na temat systematyki roślin jest Spis roślin, opracowany przez największe ogrody botaniczne na świecie oraz globalne instytucje zajmujące się botaniką.

Poważnym problemem na całym świecie jest identyfikacja gatunków oraz hybryd begonii. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, iż powstało wiele nazw opisujące te same gatunki. Drugim powodem jest duże rozpowszechnienie begonii w uprawie amatorskiej, a co za tym idzie, również duże rozpowszechnienie różnorodnego nazewnictwa. Na szczęście od pewnego czasu naukowcy intensywnie pracują nad uporządkowaniem nazw roślin, wykorzystując do tego celu analizy zebranych przez botaników informacji oraz dzięki prowadzonym badaniom genetycznym. 

Begonie kłączowe

To właśnie te działania doprowadziły na przykład do ustanowienia jednej nazwy takim "gatunkom" jak Begonia aconitifolia oraz Begonia sceptrum. Przez wiele lat te dwie nazwy funkcjonowały oddzielnie, systematyzując dwa, rzekomo różne, gatunki roślin. Powstało mnóstwo artykułów dowodzących różnic pomiędzy wymienionymi, jednak ostatnie analizy dowiodły, iż jest jeden gatunek. Co więc ze zgłębianymi, przez wielu, różnicami się stało? Otóż niektóre gatunki begonii wykazują dużą tendencję do zmiany wyglądu na przykład liści, w zależności od panujących warunków środowiskowych. Mogą one zmieniać kształt lub wykazywać odmienność w wybarwieniu. To wprawiało wiele osób w konsternację, w dalszej konsekwencji wzmagając... co tu ukrywać-kreatywność. Obecnie uznawaną nazwą dla omawianej rośliny jest Begonia aconitifolia, druga, popularna nazwa (B. sceprtum), uznawana jest za synonim.

Identycznie rzecz się ma z dwoma innymi "gatunkami" begoni: Begonia maculata oraz Begonia corallina. Dziś już wiadomo, że jest to jeden gatunek, klasyfikowany pod nazwą Begonia maculata. Druga nazwa, Begonia corallina, jest synonimem dla pierwszej.

I jeszcze jeden przykład: Begonia x albopicta i Begonia x argenteoguttata. Obecnie klasyfikuje się ten gatunek pod pierwszą nazwą, druga pozostaje jej synonimem.

Problem błędnego nazewnictwa istnieje praktycznie na całym świecie, w Polsce również jest bardzo mocno zakorzeniony. Dodatkowo oliwy do ognia dolewa fakt, iż w naszym kraju begonie odeszły do lamusa (oprócz odmian Begonia x tuberhybrida). Mało kto zajmuje się tymi roślinami profesjonalnie, a w Internecie wszystko żyje swoim życiem... W szczególności na takich portalach jak Wikipedia, którą wiele osób uważa za "ostateczną wyrocznię", a którą redagować może praktycznie każdy.

Begonie krzaczaste

Aby więc nie powielać błędów, trzeba rozpocząć naukę nazywania begonii od nowa, a najlepszym miejscem do tego będzie lista gatunków zamieszczona w Spisie Roślin (The Plant List) opublikowanym pod adresem: http://www.theplantlist.org/browse/A/Begoniaceae/Begonia/

Jak już zostało to wspomniane, begonie są w Polsce jeszcze stosunkowo niedoceniane. Piękna roślin botanicznych i krzyżówek ozdobnych z liści nie sposób przecenić. Kto raz pozwoli się im oczarować, temu na pewno nie pozostaną obojętne.

Begonie o ozdobnych liściach wnoszą wiele egzotyki i barw do każdego pomieszczenia. Dodatkowym atutem są zróżnicowane formy wzrostu tych roślin, dzięki czemu można je uprawiać nie tylko w doniczkach na parapecie, ale też na przykład w wiszących koszach, a begonie bambusowe mogą z powodzeniem zastąpić nudnego fikusa, czy inną, nazbyt pospolitą dekorację dorównując jej gabarytem, a przewyższając pięknem.

Begonie to jedne z najwartościowszych roślin, na jakie możemy sobie pozwolić, nie tylko w domu, ale też na balkonie, tarasie czy nawet w ogrodzie.

Uprawiane sezonowo na zewnątrz są o wiele bardziej żywotne, mają większe liście, te zaś o wiele lepiej się wybarwiają. Nie sposób przecenić również tego typu uprawy dla zdrowia roślin. Silne promieniowanie słoneczne, wyższa wilgotność powietrza sprawiają, iż wzrasta odporność roślin na potencjalne choroby. Lepszy wzrost w czasie lata, to łatwiejsza do przeżycia zima. Tę zasadę można przenieść również na inne rośliny "domowe". Pamiętajmy, że coś, co nabywamy w kwiaciarni ma swoich przodków w lesie. Żyją oni w naturalnym środowisku. A to znaczy, że ich potomkowie dzielący z nami miejsce w pomieszczeniu są w większości przystosowani do lepszych warunków, niż jesteśmy w stanie zapewnić im w domu czy mieszkaniu.

Begonie bambusowe

Warto zaznaczyć, że u wszystkich begonii natężenie światła wpływa na wybarwianie się liści. Poszczególne jednak kolory uwydatniają się pod wpływem specyficznego naświetlenia. I tak, odmiany o liściach czerwonych będą znacznie bardziej czerwone w większym cieniu, niż przy dostępie silniejszego światła, natomiast wszelkie szarości i metaliczne połyski zaznaczą się znowuż mocniej gdy światło będzie silniejsze. 

Aby łatwiej poruszać się po opisach roślin, na tej stronie zostały one podzielone na grupy, których kryterium klasyfikacji oparte zostało na typie wzrostu. Nazwy grup są zwyczajowe, nie naukowe. Aby zapoznać się z poszczególnymi rodzajami należy wybrać którąś z fotografii po prawej stronie.