Bananowce z racji swoich gabarytów nie nadają się raczej na rośliny pokojowe. Bardzo trudno jest zapewnić im dobre warunki w domu, a i domownikom rozłożysta roślina może stwarzać dyskomfort. Idealnym miejscem do uprawy jest więc ogród, taras, przestronny balkon, patio lub ogród zimowy.
W wyborze roślin należy się kierować ich przeznaczeniem. Do przestrzeni zamkniętych lepiej nadają się gatunki i odmiany wymagające ciepła, a przy tym o zmniejszonych gabarytach. Jednak jeśli planujemy uprawę głównie na zewnątrz wybieramy rośliny, które urosną jak największe i są przy tym w jak największym stopniu odporne oraz jak najmniej wymagające.
Przeznaczenie roślin i ich specyfika określa to, w jaki sposób powinno się je uprawiać, chociaż najważniejsze elementy są wspólne dla większości rodzajów.
Jak zostało to wspomniane w innym artykule, bananowce są bylinami, należącymi do rzędu imbirowców. Wytwarzają kłącze, korzenie oraz łodygę-pseudo-kłodzinę z liśćmi. Jak na bylinę tropikalną przystało, tempo wzrostu u bananowców jest bardzo duże, w następstwie czego duże są również wymagania przestrzenne, glebowe, wodne i pokarmowe.
Doniczka-powinna być od razu największa, na jaką można sobie pozwolić. Niektóre gatunki są w stanie przyrosnąć nawet 2 metry w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego, to też pojemnik musi być na tyle duży, by mogło się to wydarzyć. Minimalna wielość to 20 l. Jeśli roślina uprawiana jest w doniczce ozdobnej, ta powinna być ciężka, najlepiej drewniana i dodatkowo zabezpieczona przed wywróceniem przez wiatr. Kiedy uprawa prowadzona jest w doniczce, którą wkopujemy do gruntu, może ona być plastykowa.
Ziemia-podłoże winno być bardzo zasobne i kwaśne. Mogą być ziemie humusowe, torf, kokos, ziemia kompostowa. Ważne by stosowana gleba została spulchniona piaskiem lub perlitem dla zwiększenia jej przepuszczalności.
Woda-powinna być dostarczana codzienne w okresie intensywnego wzrostu. Gdy jest gorąco, należy nawadniać rośliny nawet dwa razy w ciągu dnia, za każdym razem wlewając około 10 litrów pożywki. Dobrze, jeśli woda używana do podlewania zimą jest ciepła (przynajmniej o temperaturze 20 °C).
Nawożenie-nie ma chyba bardziej żarłocznych roślin jak bananowce. Nawozić je trzeba całorocznie (nie dotyczy upraw na zimę przenoszonych do piwnicy i zimowanych w gruncie). Nawozy powinny mieć bardzo wysokie stężenie potasu, fosforu, azotu, magnezu, żelaza i pozostałych mikroskładników. Nawóz w formie pożywki winno się stosować z każdym nawadnianiem, nawet dwa razy w ciągu dnia w przypadku większości gatunków. Dokarmianie ograniczamy jednak gdy temperatura powietrza spada poniżej 20 °C w ciągu dnia. Ograniczenie nawożenia winno polegać na zmniejszeniu jego dawek, nie na zaprzestaniu stosowania pożywki.
Stanowisko-większość gatunków preferuje pełne słońce, niektóre półcień lub cień. Szczegółowe wymagania są opisane w "Galerii gatunków i kultywarów". Dobrze jeśli miejsce uprawy jest osłonięte od wiatru, ponieważ liście bananowców są wyjątkowo kruche i mogą być z łatwością uszkodzone przez silne porywy wiatru.
Temperatura-ciepła bananowcom nigdy dość. Im go więcej tym szybciej rosną, jeśli otrzymają odpowiednio dużo wody i nawozu. W temperaturze poniżej 20 °C ograniczamy nawożenie. Całkowicie je wstrzymujemy gdy temperatura spada w okolice 15 °C. Rośliny odporne na niskie temperatury, zimowane w chłodzie przy ograniczonym świetle nie nawozimy w ogóle. Te wymagające ciepła i światła przenosimy w odpowiednie miejsca i nawozimy, jeśli temperatura minimalna nie spada poniżej 15 °C.
Wiadomo, że gram praktyki jest lepszy niż kilogram teorii, toteż proszę zwrócić uwagę na fotografie:
Widoczne na fotografii rośliny zostały posadzone w marcu 2014 roku do doniczek o pojemności 3 l. Fotografie zostały wykonane w sierpniu tego samego roku. W chwili sadzenia, rośliny miały około 10-15 cm. W sierpniu mierzyły mniej więcej 50 cm.
W tym samym czasie (w marcu) posadziłem identycznej wielkości rośliny (10-15 cm) obu gatunków do donic o pojemności 35 l. Efekt, jak wielkość pojemnika wpłynęła na rozwój roślin, jest poniżej. Wszystkie fotografie wykonane zostały w sierpniu 2014 roku.
I dla porównania:
Oczywiście zdaję sobie sprawę, że dla wielu osób może być to trudne do uwierzenia. Dlatego na przekór temu, doleję jeszcze oliwy do ognia: bananowce w doniczkach o pojemności 35 l od maja rosną na zewnątrz w miejscu słonecznym. Te w pojemnikach 3 litrowych rosły do lipca w szklarni, również z dostępem do dużej ilości światła. Jak widać, niewiele im ona pomogła.
Konkludując, wielkość pojemnika jest decydującym czynnikiem dla prawidłowego rozwoju bananowców.
A na koniec "pokazu slajdów" ciekawostka. Na fotografii widać trzy bananowce, od lewej: Musa basjoo, Musa velutina i Musa acuminata 'Siam Ruby'. Wszystkie zostały posadzone równocześnie i były praktycznie identycznej wielkości.
Jak widać, ostatni nie urósł praktycznie w ogóle. Różnica pomiędzy dwoma pierwszymi, a tym ostatnim jest następująca: Musa acuminata 'Siam Ruby' został rozmnożony metodą in vitro, pozostałe dwa gatunki poprzez podział kłącza. Jest to na pewno ciekawe zagadnienie, ale o roślinach z probówki napiszę w innym artykule.
Natomiast kontynuując bieżący, bananowce wymagające ciepła i światła uprawiamy zimą w miejscu jasnym, z jak najwyższą temperaturą. Najlepiej aby nie spadała ona poniżej 15°C. Stosujemy w tym czasie nawadnianie i lekkie nawożenie. Dbamy o higienę usuwając obumarłe liście oraz niwelując ewentualne szkodniki.
 |
| Od lewej: Musa basjoo, Musa velutina |
Widoczne na fotografii rośliny zostały posadzone w marcu 2014 roku do doniczek o pojemności 3 l. Fotografie zostały wykonane w sierpniu tego samego roku. W chwili sadzenia, rośliny miały około 10-15 cm. W sierpniu mierzyły mniej więcej 50 cm.
W tym samym czasie (w marcu) posadziłem identycznej wielkości rośliny (10-15 cm) obu gatunków do donic o pojemności 35 l. Efekt, jak wielkość pojemnika wpłynęła na rozwój roślin, jest poniżej. Wszystkie fotografie wykonane zostały w sierpniu 2014 roku.
 |
| Od lewej: Musa basjoo, Musa velutina. |
I dla porównania:
 |
| Od lewej: Musa basjoo w doniczce 35 l i w doniczce o pojemności 3 l. |
 |
| Od lewej: Musa velutina w doniczce 35 l i w doniczce o pojemności 3 l. |
Oczywiście zdaję sobie sprawę, że dla wielu osób może być to trudne do uwierzenia. Dlatego na przekór temu, doleję jeszcze oliwy do ognia: bananowce w doniczkach o pojemności 35 l od maja rosną na zewnątrz w miejscu słonecznym. Te w pojemnikach 3 litrowych rosły do lipca w szklarni, również z dostępem do dużej ilości światła. Jak widać, niewiele im ona pomogła.
Konkludując, wielkość pojemnika jest decydującym czynnikiem dla prawidłowego rozwoju bananowców.
A na koniec "pokazu slajdów" ciekawostka. Na fotografii widać trzy bananowce, od lewej: Musa basjoo, Musa velutina i Musa acuminata 'Siam Ruby'. Wszystkie zostały posadzone równocześnie i były praktycznie identycznej wielkości.
Jak widać, ostatni nie urósł praktycznie w ogóle. Różnica pomiędzy dwoma pierwszymi, a tym ostatnim jest następująca: Musa acuminata 'Siam Ruby' został rozmnożony metodą in vitro, pozostałe dwa gatunki poprzez podział kłącza. Jest to na pewno ciekawe zagadnienie, ale o roślinach z probówki napiszę w innym artykule.
Natomiast kontynuując bieżący, bananowce wymagające ciepła i światła uprawiamy zimą w miejscu jasnym, z jak najwyższą temperaturą. Najlepiej aby nie spadała ona poniżej 15°C. Stosujemy w tym czasie nawadnianie i lekkie nawożenie. Dbamy o higienę usuwając obumarłe liście oraz niwelując ewentualne szkodniki.
Gatunki odporne na zimno przenosimy wraz z doniczką w miejsce chłodne ciemne lub z dostępem do światła. Przestajemy je podlewać i również dbamy o ich higienę. Przed przyniesieniem ich do pomieszczenia wszystkie liście można usunąć, pozostawiając tylko pseudo-kłodzinę.
Te same gatunki i odmiany warto uprawiać sezonowo posadzone do gruntu bez doniczki. Kłącze bananowca z łatwością daje się wykopać jesienią (po pierwszych przymrozkach, które zniszczą liście) i wraz z ziemią umieścić w donicy. Po usunięciu liści roślinę przenosimy do piwnicy. Ważne, by w czasie zimowania nie podlewać jej. Wiosną, w połowie kwietnia, kłącze z pseudo-kłodziną sadzimy ponownie w ogrodzie i owijamy agrowłókniną. Dzięki temu rośliny nie uszkodzą przytrafiające się jeszcze przymrozki, a zacznie się ona zakorzeniać, od maja rozpoczynając intensywny wzrost.
Jeśli w czasie zimowania zauważymy, że pseudo-kłodzina gnije, należy na jakiś czas umieścić ją w ciepłym i jasnym pomieszczeniu by nieco obeschła. Nawet jeśli nie uda się uratować łodygi, kłącze powinno wypuścić nowe odrosty. Innym ryzykiem są choroby grzybowe. W przypadku pojawienia się czarnych plam lub pleśni na tkankach, koniecznym stanie się oprysk środkiem grzybobójczym.
Spotkałem się również z zimowaniem gołego kłącza i pseudokłodziny z niewielkim fragmentem korzeni pozbawionych gleby. Leżało sobie spokojnie na półce w chłodnej, suchej i ciemnej piwnicy oczekując końca zimy. Zewnętrzne okrywy pseudo-kłodziny wyglądały na suche, jednak badyl posadzony wiosną do doniczki rozpoczął aktywną wegetację. Tak więc możliwości przechowywania bananowców zimą jest na pewno więcej, niż mogłoby się wydawać.
Uprawa całoroczna w gruncie.
W gruncie rzeczy można się porwać na szaleństwo, jakim jest uprawa bananowca całorocznie w ogrodzie. Należy do tego celu wybrać gatunek lub odmianę, która rokuje największe nadzieje, wykazując największą odporność na zimno.
Przed sadzeniem koniecznie trzeba wykopać spory dół (np. 80x80x80 cm), a jego boki wyłożyć materiałem izolującym, np. styropianem. Dół ten następnie wypełniamy bardzo przepuszczalnym podłożem, najlepiej torfem z perlitem. Perlit znacznie podnosi temperaturę gleby, natlenienie, oraz wiąże wodę, dzięki czemu nie powstaje efekt zalania, ani nie ma ryzyka posuchy w korzeniach. Do takiej wkopanej "doniczki" wiosną sadzimy przynajmniej dwuletnią roślinę. W ciągu roku prowadzimy standardową uprawę, po czym jesienią po przymrozku, gdy liście obumrą, ścinamy pseudo-kłodzinę około metr nad ziemią. Następnie wokół bananowca budujemy styropianowy boks, który wypełniamy wewnątrz materiałem izolującym. Gdy kłącze i łodygi są już zasypane, wierzch tego "pudła" przykrywamy styropianem. Tak zabezpieczone rośliny mają szansę przeżyć, jeśli temperatura nie będzie się utrzymywała przez długi okres czasu poniżej -20 °C.
Miejsce uprawy całorocznej powinno zostać wybrane rozważnie, Musi być ono osłonięte od zimnych, północnych i wschodnich wiatrów, jakie przytrafiają się zimą. Najlepiej jeśli uprawa zlokalizowana zostanie nad rurą kanalizacyjną, która bądź co bądź, jest swego rodzaju formą ogrzewania gruntu. Istotne jest również, aby wybrane miejsce nie znajdowało się w niszy, gdzie gromadzi się woda. Jej napływ zimą może spowodować rozpoczęcie procesów gnilnych u kłącza, ponieważ roślina pozbawiona jest liści.
Po roztopach i pierwszych "podmuchach wiosny" opakowanie można otwierać w ciągu dnia, ale całkowity demontaż powinien nastąpić nie wcześniej jak początkiem maja, chyba że temperatury faktycznie są wysokie i pozwalają zrobić to wcześniej.
Tabela minimalnych temperatur dla kłączy poszczególnych gatunków i odmian bananowców.
Nazwa.
|
Minimalna
temperatura powietrza (bez zmarznięcia gleby)
|
Stopień
przystosowania rośliny do znoszenia niskich temperatur ujęty w
mapie stref mrozoodporności roślin.
|
Ensete glaucum
|
-15 °C
|
8
|
Ensete perrieri
|
-5 °C
|
9
|
Ensete superbum
|
-15 °C
|
8
|
Ensete ventricosum
|
-5 °C
|
9
|
Ensete venricosum 'Maurelli'
|
-5 °C
|
9
|
Musa '1000 Fingers'
|
-5 °C
|
9
|
Musa acuminata
|
0 °C
|
10
|
Musa acuminata 'Dwarf Cavendish'
|
0 °C
|
10
|
Musa acuminata ssp. sumatrana
|
0 °C
|
10
|
Musa ae ae
|
0 °C
|
10
|
Musa balbisiana
|
0°C
|
10
|
Musa balbisiana 'Black Thai'
|
0°C
|
10
|
Musa basjoo
|
-15°C
|
8
|
Musa basjoo 'Sakhalin'
|
-16°C
|
8
|
Musa basjoo 'Sapporo'
|
-19 °C
|
6
|
Musa beccarii
|
0 °C
|
10
|
Musa cheesmani
|
-18 °C
|
8
|
Musa coccinea
|
0 °C
|
10
|
Musa 'Dwarf Red'
|
-6 °C
|
8
|
Musa 'Ice Cream'
|
-2 °C
|
9
|
Musa ingens
|
0 °C
|
10
|
Musa itinerans
|
-10 °C
|
8
|
Musa itinerans 'Burmese Bliue'
|
0 °C
|
10
|
Musa itinerans var. xishuangbannaensis 'Mekong
Giant'
|
-23 °C
|
6
|
Musa laterita
|
-10 °C
|
8
|
Musa manni
|
0 °C
|
10
|
Musa nagensium
|
-8 °C
|
8
|
Musa ornata
|
0 °C
|
10
|
Musa ornata 'Royal Purple'
|
0 °C
|
10
|
Musa 'Praying Hands'
|
0 °C
|
10
|
Musa x paradisiaca
|
0 °C
|
10
|
Musa 'Siam Ruby'
|
0 °C
|
10
|
Musa siamensis
|
-5 °C
|
9
|
Musa sikkimensis
|
-18 °C
|
8
|
Musa sikkimensis 'Red Tiger'
|
-18 °C
|
8
|
Musa velutina
|
-15 °C
|
8
|
Musa yunnanensis
|
-
|
-
|
Musella lasiocarpa
|
-12 °C
|
8
|
Faktycznie bardzo ciekawie napisane. Czekam na więcej.
OdpowiedzUsuń